EDE - Het college van B&W heeft 19 november 2024
besloten om het vijzelgemaal met verdeeltoren op het terrein van de
rioolwaterzuivering (RWZI) van waterschap Vallei en Veluwe aan de Dwarsweg te
Ede aan te wijzen als een gemeentelijk monument. Erfgoedvereniging Heemschut
diende in februari een verzoek hiervoor in.
Het vijzelgemaal is gebouwd tussen 1968 en 1972.
Ingenieursbureau Witteveen en Bos ontwierp het samen met de Dienst
Gemeentewerken Ede. In die tijd kwamen strengere eisen voor afvalwaterzuivering
en milieubewustzijn steeds meer samen.
Het vijzelgemaal is bijzonder door de combinatie van
vijzelgemaal en verdeeltoren in één ontwerp. Het ontwerp toont invloeden van
het Brutalisme, een architectuurstijl uit de periode na 1965 waarin weinig werd
gebouwd. Het vijzelgemaal laat goed zien hoe snel de techniek in waterzuivering
toen vooruitging. Het toont ook het belangrijke werk van het waterschap.
Uit eerder onderzoek blijkt dat het vijzelgemaal een unieke
plek inneemt in het erfgoed van de gemeente. Door het een monument te maken,
wil Ede het beschermen voor de toekomst. Het past binnen de plannen om minstens
30 bijzondere objecten uit het Post- erfgoed van de gemeente veilig te
stellen voor de toekomst.