Middeleeuwse nederzetting in Harskamp-Smachtenburg

Vooruitlopend op nieuwbouw in het plangebied Smachtenburg in Harskamp zijn de afgelopen jaren verschillende archeologische opgravingen uitgevoerd.

Op zaterdag 7 oktober is de verslaggever van de redactie van Ede.nieuws.nl bij de opgravingen gaan kijken en werd hij door de archeologen van Archol begeleid en lieten zij ondanks de regenval veel vondsten op het terrein zien.

Zij vertelden dat het onderzoek van de middeleeuwse nederzetting in de afgelopen weken gestaag is gevorderd. Tussen de sporen blijken ook verschillende waterputten aanwezig te zijn. Bij een van de waterputten was de putschacht verstevigd met een houten bekisting, om ervoor te zorgen dat de put niet dichtslibde met zand. De bekisting bestond uit segmenten van een uitgeholde boomstam die rondom tegen elkaar waren geplaatst. Gedurende de middeleeuwen komen dit soort constructies in waterputten veelvuldig voor. Op de film zijn de archeologen bezig de bekisting vrij te leggen. Alleen het onderste deel van de bekisting, dat zich onder de grondwaterspiegel bevond is bewaard gebleven.

Tot nu toe zijn, verspreid over het gebied, verschillende brede putten opgegraven waarbij een groot aantal sporen is ontdekt. Over het gehele terrein is een wirwar aan sloten en greppels aanwezig die in verband te brengen zijn met de ontginning van het gebied. De oudste greppels dateren waarschijnlijk uit de late middeleeuwen (13de tot 15de eeuw). De jongste exemplaren uit de 19de eeuw.

Tussen de verschillende greppels zijn verder clusters paalsporen gevonden die de resten van gebouwplattegronden vertegenwoordigen. Deze sporen lijken hoofdzakelijk uit de late middeleeuwen (13de tot 15de eeuw) te dateren. Door de grote hoeveelheid sporen is het in dit stadium nog moeilijk om de precieze vorm van de gebouwen te bepalen, maar vermoedelijk zijn zowel woonhuizen als bijgebouwen aanwezig. Onder de bijgebouwen bevindt zich verder een gebouw dat mogelijk als rosmolen te interpreteren is. In dit soort molens werden graan of andere gewassen gemalen met behulp van een grote maalsteen die werd aangedreven door een rund of paard.

Ook deze week zijn weer verschillende waterputten onderzocht in Harskamp. Archeologen onderzoeken dit soort sporen graag omdat onder de grondwaterspiegel alles goed geconserveerd is. Zo zijn er vaak resten van planten aanwezig die iets kunnen zeggen over het dieet van de bewoners. Daarnaast werden waterputten na gebruik vaak als dump voor afval gebruikt wat inzicht geeft in de gebruiksvoorwerpen die de bewoners hadden.

Bij een van de deze week onderzochte putten bleek het uiteindelijk niet om een put, maar om een drenkkuil te gaan. Beide soorten sporen dienden min of meer hetzelfde doel. Bij drenkkuilen ontbreekt vaak de houten bekisting. Vermoedelijk werden dergelijke kuilen vooral gebruikt om vee van water te voorzien.

In de drenkkuil die deze week onderzocht is werden een aantal bijzondere objecten gevonden, namelijk drie nagenoeg complete kannen uit de 14de of 15de eeuw. Alle kannen vertonen mankementen en dat is vermoedelijk ook de reden waarom ze weggegooid zijn.