Allemaal hadden ze een sociale controle op de buurtbewoners

Foto: Ede.nieuws.nl

Steeds meer zie je ze voorbijkomen. De bestelwagentjes. Op de zijkanten rijkelijk voor zien van reclame van de betreffende supermarkt. Ook hier in de buurt verschijnen ze regelmatig. Wanneer de zijdeur of achterklep opengaat zie je felgekleurde kratten, gevuld met boodschappen staan. Onmiskenbaar kleurt de laadruimte oranje, blauw, geel of groen. De kleuren van de welbekende supermarkten die deze vorm van dienstverlening aanbiedt. Het bezorgen van de via de websitelijsten bestelde boodschappen.

Column door juffrouw Raadgever

Het doet me denken aan al wel een aantal jaren geleden. Toen kwam de kruidenier het boodschappenboekje op woensdagmiddag halen. De Sperwer heette de kruidenierswinkel. Een in 1928 opgericht landelijk verband van kruideniers. De hele week lag het boekje met een potlood ernaast op de hoek van de kast. Elke keer schreef moeder er de nodige artikelen in. Kruidenierswaren wel te verstaan. Vaste prik drie rollen King pepermunt. Geen zuivelproducten die bracht de melkman aan de deur. Driekeer in de week kwam hij langs. De melk werd met een litermaat aan een lange steel per liter in een grote pan geschept. Zo uit de melkbus. En ook de karnemelk. Later kwamen de flessen met gele of bruine vla en de yoghurt erbij. De eieren haalden we bij de eierboer. De groetenman kwam elke vrijdag en de bakker twee keer in de week. Allemaal hadden ze de sociale controle op de buurtbewoners.

Alles vers zonder de vele verpakkingen en zonder gesleep met zware tassen. Als de kruidenier het boekje kwam halen bleef hij altijd even een bakje theedrinken. Wij kinderen kregen een snoepje van hem, daar konden we op rekenen. Hij was dan ook een kennis en er viel altijd wel iets te bepraten. Hij kwam overal en wist veel te vertellen. Roddels, maar ook wanneer iemand hulp nodig had was hij degene die ervoor zorgde dat zijn klanten elkaar hielpen. Hij wist op wie hij kon rekenen en wie hij moest vragen voor dringende hulp. Dat ging vanzelf. Hij had dus doormiddel van zijn winkel een maatschappelijke functie. Samen met zijn vrouw vormden ze een ‘goudenpaar’ voor de gemeenschap en deden stil hun werk. Niet zelden gebeurde het dat er een doos boodschappen extra gevuld werd of in het boekje voldaan geschreven werd. Ook kon de betaling, in overleg, een paar weken vooruitgeschoven worden en werd er dus op ‘de pof’ geleverd. Tot de lonen aan het einde van de maand uitbetaald werden.

Ze hadden geen grote winkel. Maar er was een vaste klantenkring. Vooral de grotere gezinnen. Achter in de winkel tegen de muur van het magazijn stond een rek met allemaal aluminium- en houtentrommels. Daarin zaten de koekjes van Verkade. Allerlei soorten, bisque en luxe koekjes zoals bokkenpootjes, pindakoekjes enz. Het kruideniers echtpaar verkochten die koekjes los per ons, in van die bruine zakken. Op de tafel ernaast de potten met het snoep. Keurig gesorteerd en ook los verkrijgbaar. Ook de groene zeep werd uit een grote email emmer geschept en in een papier per gewicht verkocht. Als op donderdagmiddag de doos met boodschappen gebracht werd renden wij snel naar huis. De doos stond dan midden op de keukentafel en op onze knieën keken we toe wat moeder er allemaal uithaalde en in de kasten wegborg. We wisten dat moeder als laatste altijd wel een verrassing uit de doos toverde. Verpakt in een bruine papieren zak. Feest was het als ze de zak op een grote schaal leegschudde. Het water liep ons door de mond bij het zien van alle ‘breuk’ koekjes onder uit de koektrommels van de kruidenier. Vaak zaten er mokka lik koekjes tussen of andere luxe koekbrokken. Soms zat er ook snoep tussen. Ieder kreeg een schaaltje vol. Heerlijk. Hoezo een kinderhand is snel gevuld. De kleine meisjes maakten van de bisque brokken met thee en suiker een papje voor de poppen. Met een lepeltje kwam elk hapje eerst bij het poppenmondje om vervolgens in hun eigen monden te verdwijnen. Vast herkenbaar.

Dat papje was toen lekker maar toen er laatst net zo’n poppenpapje, door onze kleindochter gemaakt, mijn kant op kwam heb ik ervoor bedankt. Die kruimels kwamen trouwens uit mijn eigen koektrommel en niet uit een verrassingszak van de boodschappendienst. Ook zaten in de gebrachte kist geen extra boodschappen. Ook bleef de man geen kopje theedrinken. Ook had hij niets te vertellen. Hij was dan ook niet de kruidenier zelf maar de chauffeur van de bestelauto. Niks sociale controle en even tijd voor een praatje. Hij had haast en zette de krat op de deurmat neer. Vlug, want de andere klant wacht. “Omdat u de artikelen besteld heeft, die aangeraden zijn, heeft u de bezorgkosten in mindering gekregen.” Dat was alle informatie die ze kreeg. Een hele goedemiddag en tot ziens. Nu is de veiligheid één van de redenen om niet zelf naar de winkel te komen en de boodschappen te laten bezorgen. Het onzichtbare virus houdt ons voorlopig nog wel in zijn greep. En nee, zoals toen is het zeker niet en toch had het wel wat. Het heeft in ieder geval weer een leuke herinnering op geroepen.

Met vriendelijke groet juffrouw Raadgever

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen