Column: Grebbeberg

Luit Elzinga 'De Hofleverancier'
Luit Elzinga 'De Hofleverancier'
Foto: Chris Ouboter

Op 16 jarige leeftijd deed ik vakantiewerk in een groothandel. In het magazijn dozen uitpakken en op de stellingen neerzetten. Daar werkte ook Piet, die had mijn leeftijd nu en spierwit haar. Onder de koffie werd er een keer gezegd dat Piet al heel lang grijs was. Hij zei toen heel kort: ‘sinds de Grebbeberg.’ En dat was het. Zoiets vergeet je niet. Nu fiets je er over heen en geniet van het uitzicht.

Chris Ouboter geeft in zijn boek ‘De Hofleverancier’ een indringende beschrijving wat zijn schoonvader Luit Elzinga als motorordonnans aan het front meemaakte. Kruipend tussen de eerste en tweede linie vallen om hem heen de doden. De Duitsers gebruiken gevangen genomen Nederlanders als schild en de ongelijke strijd van automatische wapens tegen een karabijn. De enkele schoten zijn van Nederlandse kant. De SS, op weg naar de Grebbeberg schoten op 10 mei 1940 drie Huzaren dood op de Ginkel. Jaarlijks herdenken we dat bij het monument naast Juffrouw Tok.

Het boek gaat ook over de tijd er na. Een inkijk in de persoonlijke relaties. Elzinga kan er nauwelijks over praten. Als hij een keer te laat thuiskomt krijgt hij een klap voor zijn hoofd van zijn vader. Het geloof houdt hem op de been, maar over de twisten met de ‘vrijgemaakten’ kan hij zich niet meer druk maken. Elzinga waarschuwt het beginnende verzet keer op keer tegen de overmacht van de Duitsers in dat eerste oorlogsjaar. 15 jarige ‘snotjongens’ in bruine hemden kunnen je verraden. Het verzet gelooft hem maar half, het kost levens.

Als krijgsgevangene mag hij op verlof. Twee medegevangenen staan dan borg. Hij kan onderduiken bij zijn meisje, maar hij gaat terug. Later staat hij borg voor degene die het voor hem deed. Die komt niet terug en Elzinga belandt in de dodencel. De nacht voor de executie weet hij met hulp van ‘goede Duitsers’ te ontsnappen.

Hofleverancier omdat de ordonnans prins Bernhard in het zijspan vervoert, maar het boek is veel meer en pas in de jaren ‘80 verteld en opgetekend.

Burgemeester René Verhulst

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen