Help we mogen stemmen. Staand in de rij voor het stemlokaal merk ik dat ik niet de enige ben die stemmen meer en must vind dan een lust. Ja, ik ben gaan stemmen. Eigenlijk niet zo gek want dat doe ik al vanaf mijn 21ste en ik heb tot een paar jaar terug altijd op de zelfde partij gestemd. En nu, weet ik het weer niet.
Ook dit jaar hebben we voor mijn gevoel veel te veel keuze wat het er niet gemakkelijker op maakt. Via de media hebben de afgelopen weken de bestaande maar ook vooral de nieuwe partijen geen kans voorbij laten gaan om aan te geven op wie en wat we moeten stemmen. Het enige wat ik ervan onthouden heb is dat we uit een zeer gekleurd gezelschap moeten kiezen. Allemaal hebben ze het goede voor met de burgers uit de gemeenten. Het is belangrijk dat we beseffen dat het hier om gemeenteraadsverkiezingen gaat. En hier sta ik dus om door middel van het rode potlood definitief straks een einde aan mijn onzekerheid te maken. Let wel op want je stem is alleen geldig als je niet met je eigen pen hebt geschreven, niet op het biljet hebt staan knoeien en als je maar een rondje hebt ingevuld.
Je hem minstens tien jaar laten zien
Als ik aan de beurt ben geef ik de mij toegestuurde stemkaart af. Mijn net nieuwe pas wordt gecontroleerd en goed gekeurd.” Uw foto lijkt goed “zegt de mevrouw achter de tafel.” Ja ,zeg ik trots, nog geen maand geleden heeft een fotograaf mij op de foto gezet. Dus dat ben ik, geheel volgens de regels genomen.” De mevrouw achter de tafel kijkt me aan en lacht. “Ik bedoel dat het een mooie foto is. Ik heb ze ook wel anders gezien. Zelf sta ik er altijd helemaal niet naar mijn zin op en je moet er tien jaar mee doen want een pas is tegenwoordig tien jaar geldig.” Ik leef met haar mee. Tien jaar met een foto op je pas die niet je er uit laat zien zoals je dat helemaal niet wilt lijkt me een opgave. Ik raad haar aan het boekje maar zoveel mogelijk dicht te laten dan heb je er ook geen last van en vertel haar wie mijn foto heeft gemaakt. Ze bedankt me en ik krijg twee stembiljetten uitgereikt.
Moedig stap ik het nog vrije hokje in
Nu moet het gebeuren Een vraagje wie van jullie heeft al die namen op dat grote grijze blad, die je thuis door de brievenbus geduwd kreeg, gelezen? Wie van jullie kan nu zo uit het hoofd alle partijen van de eigen gemeente opnoemen. Oké noem er vijf. Lastig he, als je niet echt betrokken bent, ben ik al gauw geneigd om het naast me neer te leggen. Ik kan het dus niet . Maar het komt goed weet ik . Uiteindelijk komt er wel een vakje rood. En ja hoor ook deze keer besluit ik op het cruciale moment mijn steun weer aan de zelfde kant te deponeer. Nu maar hopen dat mijn innerlijke strijd de juiste keuze heeft gemaakt en ik kijkend naar de uitslag vanavond denk misschien had ik toch deze keer niet moeten stemmen. Maar stemmen is een recht en van mijn recht maak ik graag gebruik. Als je niet stemt heb je ook geen recht van spreken is mij altijd voor gehouden.
Even een stukje historie, hou me te goed, het is maar een paar opsommingen van hoe het kwam dat ook wij in Nederland Algemeen kiesrecht of algemeen stemrecht kregen. En later het stemrecht voor vrouwen. De eerste vrouw in Nederland die van haar stemrecht gebruik maakte, op 15 mei 1920. Zij was de vrouw van Burgemeester Spauwen uit Gronsveld in Limburg. Het was zo dat heel vroeger in de meeste Europese landen een systeem was waarbij het kies- of stemrecht was toegekend aan personen die aan bepaalde voorwaarden moesten voldoen. Bijvoorbeeld leeftijd, geslacht of welgesteldheid. Het is wel zo dat het algemeen kiesrecht niet alleen gold voor het kiezen van de plaatselijke bestuurders of landelijk bestuurders. Ook voor verenigingen zijn pas later regels gekomen om bijvoorbeeld een bestuur te mogen kiezen. Het kiesrecht voor mannen kwam in Nederland pas 1917. Op het bordes van het oude stadhuis in Den Haag aan de Groenmarkt werd dit tijdens toespraken bekend gemaakt. Sinds 1887 mochten alleen mensen van aanzien stemmen dat heette het censuskiesrecht. Na 1917 mochten dus alle mannen stemmen.
Passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden
Terwijl actief kiesrecht het recht is om te kiezen. Iemand die actief kiesrecht heeft, heeft ook het recht op gekozen te worden. De vrouwen kregen een passief stemrecht wat betekende dat ze gekozen mochten worden maar niet mochten stemmen. Feministe en arts Aletta Jacobs, er zijn in Nederland heel wat straten naar haar genoemd, heeft in 1883 het college van B&W van Amsterdam gevraagd haar op de kiezerslijst te zetten. Aan alle wettelijke eisen voldeed zij; zij was Nederlander, zij had burgerschapsrechten en was dertig jaar. Toch lukte het haar niet. Het werd afgewezen. De Hoge Raad verklaarde letterlijk dat “Nederlander en ingezetenen alleen slaat op de mannen, anders ware dit afzonderlijk vermeld”. Toch bleef zij samen met nog een groep vrouwen vechten voor het kiesrecht voor vrouwen. Er waren zelfs een demonstraties. In heel veel landen stonden vrouwen op om voor hun kiesrecht te vechten Het werd een hele strijdt. Uiteindelijk is het toch gelukt en de grootste tegenstanders hadden er het grootste profijt van zoals de protestantse en katholieke partijen. Het heeft nog wel een paar jaar geduurd voordat de uitwerking van de wet van het algemene kiesrecht helemaal merkbaar was. Pas na de Tweede Kamerverkiezingen in 1922 kreeg Nederland het algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen. In 1965 werd de kies gerechtige leeftijd van 24 jaar naar 21 jaar bijgesteld en in 1971 naar 18 jaar voor het actieve kiesrecht. In 1983 kwam er nog een verandering niet-Nederlanders die langer dan vijf jaar in Nederland legaal woonden konden in de gemeenteraad gekozen worden.
Als je nu niet bent wezen stemmen en je heb dit stukje geschiedenis gelezen denk dan nog eens na voor de volgende keer en besef dat het niet zomaar een recht is maar dat er vrouwen en mannen zijn geweest die hun stem willens en wetend hebben laten klinken om het stemrecht te krijgen niet alleen voor vrouwen maar ook voor de ‘gewone’ man. En zeg nou zelf volgende keer ga ik toch die grote grijze lijst thuis eens door lezen misschien is de keuze dan gemakkelijker.
Met vriendelijke groet Juffrouw Raadgever
