Meer zelfredzaamheid en participatie van inwoners, dat zijn redenen om de gemeente de maatschappelijke ondersteuning te laten uitvoeren. De uitvoering van deze veranderslag kan in Ede beter. Dat concludeert de Rekenkamercommissie Ede na haar onderzoek naar de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het beleid, de rol van de Wmo-consulent en de registratie van meldingen van inwoners verdienen met name aandacht.
Gemeente verantwoordelijk
Sinds 2015 zijn de Nederlandse gemeenten geheel verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo. De achterliggende gedachte was dat gemeenten deze wet beter en goedkoper zouden kunnen uitvoeren dan het Rijk, omdat zij dicht(er)bij de Wmo-client, zijn familie en zijn sociale netwerk staan. De Rekenkamercommissie besloot de uitvoering van de Wmo in Ede te onderzoeken vanwege de grote maatschappelijke en financiële belangen.
Doelen onvoldoende concreet
De commissie onderzocht of de gemeente Ede de doelen van de Wmo bereikt en dit op efficiënte en rechtmatige wijze doet: Realiseert de gemeente een goede maatschappelijke ondersteuning? Staan de kosten die daarbij worden gemaakt in verhouding tot de resultaten? En voldoet de gemeente daarbij aan wet- en regelgeving? Het onderzoek laat zien dat deze vragen moeilijk zijn te beantwoorden, omdat doelen niet concreet zijn gemaakt met criteria en er geen zicht is op efficiënte inzet van middelen. Ook benut de gemeenteraad de wettelijke ruimte voor een politieke invulling van het Wmo-beleid niet optimaal. Concreet staan in het gemeentelijke beleidsplan voor maatschappelijke ondersteuning geen wettelijk verplichte criteria en prestatie-indicatoren. De rechtmatigheid van de toegang tot maatschappelijke ondersteuning is ook vatbaar voor verbetering: onzorgvuldige registratie en monitoring van termijnen kan tot onzekerheid bij inwoners leiden. Verder valt de regievoering door de gemeente tegen doordat contractuele afspraken en een plan van aanpak voor resultaatsturing niet voldoende worden benut. Al met al is de veranderslag in de maatschappelijke ondersteuning nog niet van de grond gekomen.
Aanbevelingen
De commissie doet de aanbeveling om in het beleidsplan voor de Wmo criteria en prestatie-indicatoren voor aanbieders vast te stellen en hierop de monitoring, evaluatie en sturing in te richten. Dat biedt de gemeenteraad handvatten om de gewenste politieke beleidsvrijheid en sturingsruimte in te vullen. Ook kan de regievoering door Wmo-consulenten versterkt worden door altijd een plan van aanpak op te stellen en hen beter te trainen. De gemeentelijke ambitie om partnerships aan te gaan met aanbieders kan beter worden gerealiseerd door inkoopvoorwaarden over op- en afschaling, kwaliteit en evaluaties op te nemen en daarop te sturen. Verder beveelt de commissie aan de rechtmatigheid van toegang te verbeteren door meldingen altijd vast te leggen, zodat duidelijk is of wettelijke termijnen worden gehaald. Het college van B en W heeft in zijn reactie aangegeven de aanbevelingen van de commissie te zullen betrekken in de lopende verbeteringen van de Wmo.
Presentatie
De Rekenkamercommissie presenteert het onderzoeksrapport aan de leden van de gemeenteraad in een informatieve bijeenkomst op de Politieke Dag Ede van 13 januari 2022.
