Ineens ligt die vraag zomaar op tafel. Een onderwerp waar je niet gemakkelijk over praat en toch moet het er eens van komen. We zitten gezellig bij elkaar drie verschillende generaties en van het één komt het andere.
Voor we het in de gaten hebben zitten we diep in de geschiedenis over begraven en cremeren. Wist je dat de gegevens hierover al uit 3500 voor Christus komen en dat het begraven volgens bepaalde gedragslijnen al in 2500 voor Christus werd vastgelegd? De eerste echte begrafenisondernemers zouden de hunebedden bouwers geweest zijn. De overledenen werden begraven in een grafkelder door de grote stenen gevormd. De gestorvene lag altijd in de richting van het oosten waar de zon opkomt. De ingang van de kelder was altijd aan de zuidzijde. Over de deksteen werd een laag zand gegooid. Je zag alleen nog een langwerpige heuvel met uitstekende punten van de stenen. Men gaf de overledene volgens traditie allerlei gebruiksvoorwerpen en zelfs voedsel mee. Wat voor opstond waren de rituelen en het respect voor de overledene. Later werden het grafheuvels met kleine dodenhuisjes. Langzamerhand verdwenen de meeste rituelen. In de Romeinse tijd werden hoofdzakelijk de lijken van misdadigers en zelfmoordenaar gecremeerd. Zodat de lijken waren verdwenen en geen kwaad meer zouden aanrichten.
En daar was hij dan de vraag die eigenlijk niemand wilde stellen
Met het christendom veranderde er veel en werden ook de tradities overboord gegooid. Er kwamen begraafplaatsen binnen de stadsmuren en op heilige plaatsen met name in en rondom de kerken. Personen van aanzien werden in de kerk begraven. De bevolkingsgroei in de zeventiende eeuw zorgde voor ruimtegebrek op de begraafplaatsen rond de kerken en binnen de woongebieden. Na achttienhonderd negenentwintig mocht er om hygiënische redenen niet meer in de kerken begraven worden. Onder andere de pest was daarvan een van de redenen. Men moest zich aan heel veel regels houden. Zo was daar de verplichte dode wake. Dit om te voorkomen dat iemand levend begraven werd. Er werd gebruik gemaakt van verschillende symbolen zoals de duif voor de vrede en/of een gevleugelde zandloper als teken van vervlogen tijden. Nog wel terug te vinden op de grafstenen van de oudere graven. En daar is hij dan de vraag die eigenlijk niemand wilde stellen. Wat wil jij begraven of cremeren of je lichaam ter beschikking stellen aan de wetenschap “ Ja, weet je, zei ze, niet om het een of ander maar het kan ons allemaal zomaar overkomen en niet alleen als je ouder bent.” Een waarheid als een koe. Even is het stil in de kamer alsof ieder bij zichzelf te rade gaat wat het moet worden. En dan duikelen de stemmen over elkaar. De een wil dit en de ander dat. De meest vreemde wensen worden de kamer in geslingerd. Sommige zelfs hilarisch zodat er om gelachen wordt. Niks taboe. In de veilige beslotenheid van dit gezin durven de meesten hardop te zeggen waar ze blijkbaar wel eens over nagedacht hebben.
Toch blijft het een ‘ver van mijn bed’ gesprek
De conclusie in dit gesprek is dat tegenwoordig de begrafenissen steeds minder aan regels gebonden zijn. Er wordt steeds meer met de persoonlijke wensen van de overledenen en degenen die achterblijven rekening gehouden. Hierover zijn de meningen wel verdeeld. Het doorslaan naar bijna een feest vindt bij ons geen aansluiting. Een beetje respect voor het verdriet van de ander houd ons allemaal tegen. Het was goed dit gesprek want het is een heel ingrijpende gebeurtenis als iemand uit je naaste omgeving overlijdt. Als je er dan nog nooit eens met elkaar over gesproken hebt is het voor de achterblijvers extra moeilijk om alles te regelen. Er komt heel veel op je af. Zoals de vraag hoe alles te regelen zodat iedereen zich er in kan vinden. Dat blijft een punt. En de vraag doen we er wel goed aan om het zo en zo te regelen. De familie geschiedenis komt ter sprake en het blijkt dat tot nu toe iedereen eenvoudig begraven is zonder opvallende dingen. Zo het nu lijkt zit er een verandering aan te komen. Afwijken van wat altijd was lijkt de overhand te krijgen. Iedereen is het er mee eens om het een en ander maar eens voor jezelf op papier te zetten. Leg het bij de verzekeringspapieren en gegarandeerd dat de wensen gevonden worden. Het hoe en wat stellen we dus toch maar weer uit. Het blijft ‘ver van mijn bed’. Nog even niet.
Met vriendelijke groet juffrouw Raadgever
