De schaal met oliebollen staat al op tafel. En of ze nu wel of niet een voldoende op het juryrapport gehaald hebben?! ze zien er goed uit en smaken heerlijk. Het staatslot, inmiddels een traditie, ligt duidelijk zichtbaar te wachten op de uitslag. De tijd vliegt. Uren, dagen, maanden, jaren vliegen als een schaduw heen. Een lied dat vroeger nogal eens op oudejaarsavond gezongen werd. Heel goed herinner ik me nog het kind dat naast me zat en uit volle borst zong; uren, dagen, maanden, jaren vliegen als een schaap door ’t veen. Het was zo overtuigt dat ze het goed deed dat ik niet de moed kreeg het haar te verbeteren. Met een serieus koppie heeft ze het jaren volgehouden. Misschien heeft ze inmiddels de goede woorden al wel ontdekt hoewel het lied nu bijna niet meer gezongen wordt.
Oude tradities van tijdens de jaarwisselingen worden langzaam steeds minder. Zoals de Kniepertjes en de Nieuwjaarsrolletjes. Al eeuwenlang in Drenthe, Groningen, Twente en de Achterhoek een oude traditie. Het Kniepertje was het symbool van het bijna helemaal ontvouwde oude jaar. Het was de gewoonte om aan iedereen tenminste twee van deze dunne harde wafels te presenteren. Het Nieuwjaarsrolletje symboliseert het nog helemaal opgerolde onbekende nieuwe jaar. Om een rolletje te maken wordt het Kniepertje als het nog warm is direct uit het wafelijzer rond de steel van een pollepel opgerold. Hiervan worden er de eerste dagen van het nieuwejaar, ook tenminste twee per persoon uitgedeeld. Tegenwoordig worden ze wel met slagroom gevuld. Vroeger nam men de tijd om tijdens de donkere dagen voor de kerst er veel van te maken. Het Kniepertje werd toen in een wafelijzer in het vuur van de kachel gebakken. De eenvoudige ingrediënten maakten het mogelijk dat in elke huishouding dit koekje zelf werd gebakken. Om ze lekker hard en krokant te houden werden ze in een afgesloten blikkentrommel bewaard. Tegenwoordig met het elektrische wafelijzer gaat het wel iets vlugger. Wat zou het leuk zijn als deze traditie weer in elke huishouding opgepakt zou worden. Waar een doosrolletjes uit de supermarkt niet aan kan tippen is de sfeer en de geur die het zelfbakken geeft.
Dan het carbidschieten. Het is tegenwoordig belangrijk dat je even bij de politie vraagt of het nodig is om een vergunning te hebben. Niet in alle gemeenten is dat nodig. In sommige dorpen op het platteland is het nog steeds een hele happening compleet met bier, warme chocolademelk, glühwein en oliebollen. In de middag komen de jongelui en wat ouderen bij elkaar op een weiland buiten het dorp. Gewapend met oude melkbussen met onderin een gat geboord, liefst met een deksel, of anders een stevige voetbal, carbid, een fles water en vuur. Het meest veilige is een fakkel. Vroeger werd vaak een sigaar gebruikt. Dan is het een kunst om door de goede verhoudingen van water en carbid een explosie met de hardste knal te bewerkstelligen waardoor de deksel van de bus vliegt. Een wedstrijd onderling waarbij de groep, een buurtschap, met de meeste ervaring al gauw wint. Natuurlijk weten de jongens en mannen dat dit spel niet ongevaarlijk is. Maar oudejaarsdag zonder carbid dat verzin je niet. Het oude jaar hoort eruit te knallen. Als het carbid op is gaan ze gewoon verder met het spektakelvuurwerk van steeds harder kaliber. Veiligheidsbrillen en gehoorbeschermers geboden dus. Vaak blijft het nog tot in de kleine uurtjes onrustig en ik weet niet of iedereen daar zo blij mee is.
U allemaal een veilige oudjaarsavond en een goed nieuwjaar toegewenst juffrouw Raadgever
